Marian Ludérus (1939 – 2022)

Marian Luderus
Anders dan de meesten van haar jaargenoten kon Marian Ludérus al roeien toen zij in ‘58 bij Thetis aankwam. Zij had jarenlang geroeid bij de Dordtsche, gecoached door haar vader. Al jong was zij nationaal kampioen in de skiff en is dat vijf jaren achtereen geweest. Al gauw had zij in Nederland weinigl tegenstand en zocht dit over de grens. Zij roeide EK’s in Macon (‘59), Londen (‘60) en Praag (‘61). Dat zij internationaal geducht werd is in de Nederlandse annalen vreemd genoeg nauwelijks terug te vinden. Maar de Engelse skiffeuse Penny Chuter, tekent met enig leedvermaak op dat de Oostduitse Gisela Jaeger in Praag tevergeefs probeerde een slechte tijd te roeien om niet de herkansing tegen Marian te treffen. 

Bij Thetis nam Marian een eigen positie in. Zij kwam wel uit voor Thetis/Nereus, maar had een eigen boot en eigen coach, haar eigen ideeën van training, techniek en wedstrijdplan. Aan het eind van het roeiseizoen ‘61 besloot Marian dat zij een ploeg wilde gaan coachen voor Thetis. Een experiment voor haar, zij had nog nooit een ploeg gecoached.

Wij waren ons van dat alles niet bewust toen wij eind ‘61 moesten afroeien. Ik zie ons nog staan naast de bak waarin we net hadden voorgeroeid. Op het vlot staat Marian, die ons letterlijk van top tot teen monstert. Terwijl wij nog hoopten op een plaatsje in de eerstejaars acht werden we er door haar uitgehaald en aangewezen om te scullen in de quadruple. Geen van ons had eerder geroeid, maar later begrepen we dat Marian een ploeg uitzocht van mensen die er uitzagen als zij zelf, klein en gespierd. Die het meer moesten hebben van techniek dan van kracht. In januari ‘62 gingen we in training om wedstrijd te gaan roeien als jonge dubbelvier van Nereus.

Het werd het begin van een aantal onvergetelijke jaren. Dat Marian zelf zo succesvol geroeid had, gaf haar groot gezag bij ons. Toen zij als coach begon, roeide zij zelf nog enkele internationale wedstrijden in de skiff. Wij waren meteen de meest fanatieke fans die haar aanmoedigden vanaf de kant. Haar te zien roeien maakte ons vastbesloten er iets geweldigs van te maken. 

Ondertussen hadden wij onze eerste wedstrijd erop zitten waarna onze stuurvrouw ziek is geworden. We zouden aan het begin van ons wedstrijdseizoen zonder stuurvrouw zitten en Marian moet op zoek naar een nieuwe. Eentje die begrijpt en uitvoert wat zij voor ogen heeft. Als kort daarop de Koninklijke geroeid moet worden is die nog niet gevonden. Maar geroeid zal er worden. Onze oude plakboeken zeggen: “Geladen met een bijzonder grote dosis zelfoverschatting startten we met op de stuurplaats onze coach (slechts 68 kg).” 

Marian zal niets aan het toeval overlaten, overtuigd van haar visie op het roeien. Eigenzinnig en onverzettelijk stapt ze desnoods zelf in de dubbelvier. Een week later al roeiden we met veel succes de Nereus lustrumwedstrijden, vanaf nu met Ditte als stuurvrouw die door Marian’s keuring was gekomen. Hier roeide Marian zelf nog het skiffnummer. 

In het seizoen van ‘63 roeit Marian zelf geen wedstrijden meer maar coacht alleen nog. Met succes. Haar jonge dubbelvier van ‘62 krijgt al gauw de status van oude dubbelvier, al wordt in het buitenland nog wel eens verwonderd gereageerd, dat deze kleine meisjes het vrouwennummer roeien. Ondertussen wordt alles wat er in Nederland te winnen is gewonnen, tot en met het NK. De krant schrijft: “De dubbelvier van Nereus werd glansrijk kampioen en verdiende daarmee haar felbegeerde reis naar Moskou. Coach Marian Luderus glunderde alsof zij nog in de skiff zat en met reden.” 

Zo eindigt dit tweede roeiseizoen al met een uitzending naar de EK in Moskou. Ook zonder materiaalpech in de finale daar zou onze ploeg niet veel kans gemaakt hebben tegen de spiermassa’s van de uitsluitend Oost-Europese tegenstanders. 

Wat is het geheim van Marians succes als coach? Allereerst Marian zelf. Met haar enthousiasme, haar aanstekelijke lach, haar relativeringsvermogen en gevoel voor humor wist ze ons te inspireren en verbinden. We hebben eindeloos veel hilarische momenten meegemaakt. Maar daarachter was er haar visie op het roeien. Alles draaide om de techniek. Daar werkte ze aan met onze dubbelvier, zoals ze dat voor zichzelf had gedaan. En techniek hebben we geleerd, eindeloos gepraktiseerd, totdat het ingesleten was. Toen we bijna 50 jaar later nog eens met elkaar in de boot zaten, merkten we op dat de boot nog steeds ‘liep’. Techniek verleer je nooit.

In het seizoen van ‘64 hadden we in West-Europa geen noemenswaardige tegenstand. Jammer genoeg kregen we van de Roeibond weinig gelegenheid om onze krachten te meten met ploegen uit Oost-Europa. Was het Marian die had bedacht om ons op de NK van dat jaar na ons eigen (gewonnen) nummer mee te laten roeien in de finale van de achten? Ondanks het wilde water kwamen we aardig mee en eindigden nog voor de Nereus acht. Alles was in dat jaar gericht op de EK in Amsterdam. Na een lange periode van dagelijkse trainingen op de Bosbaan mochten we eindelijk onze krachten meten met sterke tegenstanders, voornamelijk uit Oost-Europa. In de finale bleven we na een enerverende eindsprint de Hongaarse boot op het nippertje voor en haalden het brons binnen. Het is de eerste medaille op een internationaal kampioenschap voor Thetis, de vijfde in de geschiedenis van het vrouwenroeien in Nederland. Een krant schreef: “Coach Marian Luderus was overgelukkig, stralend en rood van opwinding danste zij naar haar roeisters. Het was haar toch gelukt. Als skiffeuse had zij, ondanks haar kleine postuur, tot de top behoord. Zij was ervan overtuigd dat het ook voor een ploeg met kleine roeisters mogelijk is om snel te gaan. Want – zo stelt zij- roeien is geen kwestie van kracht maar van techniek.” Jawel, techniek. Maar niet zonder dat iemand je die laat zien en daarop leert vertrouwen. Die tegen de stroom in volhoudt en anderen weet te inspireren. Die bronzen medaille van ons, is de verdienste van Marian. Het is volstrekt onterecht dat de coaches geen blik ontvangen. En dat coaches amper genoemd worden in de annalen van de roeigeschiedenis. Het is hoog tijd om daar iets aan te veranderen. 

Onze medaille, in dankbaarheid en erkentelijkheid, is voor Marian.  

Marjo Bennink, Marianne van Beinum, Alied Blom, Ruth de Kanter, Ditte Simons.

Leave a comment

DutchEnglish